Ang Panitikan, Jologs at Sosyal

Kagabi, nagbasa ako ng isang bahagi ng librong Katha ni Soledad Reyes ukol sa panitikang Filipino. May binanggit doon na may ilang uri ng kulturang popular na hindi agad tinanggap bilang bahagi ng sinasabing "panitikan." Kabilang sa mga nabanggit ang pelikula, ang komiks, mga dulang pangtelebisyon, at mga programa sa radyo. Isa sa mga unang nabanggit na dahilan ng hindi agarang pagtanggap sa mga ito bilang panitikan ay "walang puwang sa kurikulum ang pag-aaral ng kulturang popular." Kulang ang mga batayan para sa masusing pag-aaral noong mga panahong ito, kaya hindi natanggap ang mga ito bilang bahagi ng panitikang Filipino. Nabanggit din na sa elitistang pananaw ng marami, mababa ang tingin sa mga komiks at pelikula. Subalit hindi raw malinaw ang mga batayang "high-brow" at "low-brow" na ito, at napaka-subhetibo. May mga binanggit na ilang akda at likhang dati'y itinuring na pang-masa (sa negatibong konotasyon), na ngayon ay bahagi na ng "mas matalinong" kamalayang Pilipino.

Kahit ano naman ang mangyari, sapagkat ang panitikan ay maituturing na salamin ng buhay, gaano man ito ka-panget o ka-ganda sa ating paningin, ito ay may tunay na halagang magaggamit. Nakaiirita man o nakaaaliw na pakinggan para sa iba ang pagbirit ni Manny Pacquiao sa radyo ng "Filipino ang lahi ko!" sumasalamin ito sa kaniyang kasalukuyang kasikatan, at kung anu-ano pang maituturing na mapa ng panitikan at kulturang Pinoy sa kasalukuyan. Iba-iba ang pagtrato sa panitikan sa bawat panahon, at sa aking palagay, nagbibigay ang mga pagtratong ito ng magandang kulay sa ating lipunan.

Subalit, makulay man ang iba-ibang pananaw ukol sa kulturang popular, ang subhetibong elitistang pananaw ay nakakukulong. Karaniwan, iniisip ng elitista na kapag may taong mahilig sa Pinoy shobis, jologs siya, at hindi marunong tumingin ng tunay na art. May ilang taong matatawag na music snobs, sapagkat pinipilit nilang tanggalin sa kanilang mga buhay ang anumang musikang popular, at pinipiling makinig sa musikang tingin nila ay hindi kilala, mas trip ng kritiko, at mas aral. Sa kahit anong panahon, ang ganitong klaseng pag-iisip ay naging batayan ng katayuan sa lipunan. Kung jologs ka, Wowowee at mga mall show ng paboritong artista ang hilig mo. Kung sosyal ka, Gossip Girl ang hilig mo, Art Gallery ang lakaran mo, at Makati ang first or second home mo. Bawal maging sosyal ang taong walang alam sa tunay na 'culture.' Nakakukulong 'di ba? Upang makilala mo kung ano ka sa lipunan, parang may mga nakalathala nang mga dapat mong kahiligan at ayawan? Mahirap.

Pero siguro, puwede rin namang mamili mula sa dalawang mundo. Best of both worlds, ika nga. Hindi naman yata mahalaga ang iniisip ng iba, basta wala kang sinasaktan, at nananatili kang masaya. Minsan lang siguro talaga, sa ating pakikipagkapwa-tao, sunod lang tayo nang sunod sa daloy. Gaya ng isang likhang pampanitikan, kung trip mo ang 'jologs' ngayon at kamumuhian ka ng mga mayayaman na iyan, huwag mag-alala. Uunlad din ang pag-iisip ng marami balang araw, at magiging katanggap-tanggap ka rin. Iyon ay kung mahalaga pa iyon.